Zagen is een secure klus, waar je de nodige voorbereiding voor nodig hebt. Het is belangrijk dat je de juiste zaag gebruikt voor jouw klus en het materiaal dat je gaat bewerken. Daarnaast is het van belang dat je precies weet hoe je een bepaalde zaag veilig gebruikt en dat je de ruimte hebt om nauwkeurig te werk te gaan. Hoe je een zaagklus goed aanpakt en hout netjes op maat zaagt, lees je in dit GAMMA stappenplan.
Denk aan je veiligheid. Zorg dat het snoer van je elektrisch zaaggereedschap niet onder het plaatmateriaal belandt, waardoor je deze per ongeluk door kan zagen. Trek altijd de stekker uit het stopcontact als je een zaagje verwisselt of de zool van een decoupeerzaag of cirkelzaag wilt verstellen. Zet een veiligheidsbril op als je door metaal zaagt.
Bepaal eerst welke zaag je nodig hebt voor jouw klus. Een gewone handzaag gebruik je voor het maken van rechte sneden door diverse houtsoorten. Voor het uitzagen van openingen kun je een schrobzaag gebruiken. Wil je balken en latten inkorten? Dat doe je secuur met een afkortzaag. Voor het uitzagen van gebogen vormen in plaatmateriaal is een decoupeerzaag perfect. Om plaatmateriaal op maat te zagen gebruik je een cirkelzaag. Moet je iets afzagen onder een hoek van 45°? Dat doe je met een verstekzaag. Tot slot gebruik je een ijzerzaag voor het zagen van metaal en kunststof (zoals pvc).
Heb je de juiste zaag uitgekozen? Zorg er dan voor dat je de ruimte hebt om te zagen, dat er om je heen geen spullen of andere gereedschappen rondslingeren en dat het hout overal goed ondersteund wordt. Dit doe je bijvoorbeeld met behulp van een werkbank, schragen of een werkbok.
Voor elektrische decoupeer- en cirkelzagen zijn verwisselbare zaagbladen te koop voor verschillende materialen, uitgevoerd in diverse grofheden. Onthoud: de zaag moet het werk doen, niet jij. Met botte zaagbladen kun je je klus niet goed en veilig uitvoeren.
De harde kunsthars die in spaanplaat verwerkt is, maakt je zaag snel bot. Verwerk je regelmatig spaanplaat? Schaf dan een tweede zaag aan die je alleen daarvoor gebruikt. Zo blijft je eerste zaag scherp voor het fijnere werk.
Teken de zaaglijnen af met een winkelhaak. Zo weet je zeker dat je zaagsneden straks netjes haaks zijn. Gebruik voor het aftekenen van plaatmateriaal een rechte, aluminium lat.
Moet je jouw materiaal afzagen onder een ruime hoek? Zet de zaag onder deze ruime hoek halverwege het zaagblad op de potloodstreep. Gebruik je duimnagel als geleider en zaag een kleine inkeping in het hout.
Houd tijdens het zagen je wijsvinger losjes op de rug van het zaagblad. Blijf in de richting van de zaagsnede wijzen. Zaag met lange, regelmatige bewegingen, zonder veel druk uit te oefenen.
Hoe meer kracht je zet, hoe groter de kans dat je scheef zaagt. Het zagen gaat minder stroef als je het blad invet met wat olie of (koud) kaarsvet.
Zaag aan de ‘afvalzijde’ van de potloodstreep, dat is het gedeelte dat je straks niet meer nodig hebt. Ondersteun het afvalstuk tijdens het zagen. Naarmate het verder doorbuigt, raakt de zaag namelijk steeds meer beklemd. Bovendien kan dit stuk afbreken, zeker als je het hout bijna helemaal door hebt gezaagd. Controleer tijdens de zaagklus regelmatig of je nog recht en haaks zaagt.
Wil je iets haaks zagen? Of ga je balkjes of latten onder een hoek van 45° inkorten? Gebruik dan een fijn getande afkortzaag en een verstekbak. Er bestaan eenvoudige houten verstekbakjes en nauwkeurige handverstekmachines. Leg in beide gevallen een plankje op de bodem. Zo voorkom je beschadiging van de bodem of het zaagblad als je doorschiet.
Boor voor het uitzagen van een opening een gat van 10 mm in het plaatmateriaal. Doe dat bij een rechthoekige uitsparing in elke hoek. Steek de decoupeerzaag door het gat en zaag de vorm rustig uit.
Decoupeerzagen veroorzaken aan de bovenzijde van de zaagsnede veel splinters. Zaag daarom nooit vanaf de zichtkant.
Breng aan de zichtkant eventueel een strook plakband aan, dat verkleint de kans op splinteren.
Voor het maken van een lange, rechte zaagsnede meet je eerst de afstand tussen de rand van de zool en het zaagblad. Bevestig op die breedte met lijmklemmen een lat op het plaatmateriaal. Houd de zool van de decoupeerzaag tijdens het zagen strak tegen de lat aan. Zorg dat deze vlak op het plaatmateriaal blijft rusten.
Gebruik voor het zagen van lange, rechte lijnen met een cirkelzaag altijd een lat als geleider. Houd de cirkelzaag tijdens het zagen met twee handen stevig vast. Zorg dat de zool vlak op het hout blijft liggen.
Moet je metaal of kunststof materiaal zagen? Dat doe je met een metaalzaag. Zet het zaagblad op de afgetekende zaaglijn. Maak een eerste inkeping door de zaag een paar keer naar je toe te trekken. Gebruik je duimnagel als geleider.
Vind je het lastig om een rechte zaaglijn af te tekenen op een ronde buis van bijvoorbeeld koper of pvc? Draai dan op de gewenste plek een stukje tape om de buis. Zo weet je zeker dat de lijn recht loopt. Gebruik voor het afkorten van koperen buis bij voorkeur een speciale pijpensnijder.
Maak de werkruimte direct na je klus helemaal schoon. Haal na gebruik van elektrisch gereedschap direct de stekker uit het stopcontact. Berg je zaaggereedschap zorgvuldig op, ver buiten bereik van kleine kinderen.